Ezgi Karabaş 030100409

   

                                                              TAKOMETRE

    Takometre makinenin devir sayısını ölçmek için kullanılır. Dijital ve analog çeşitleri vardır.

                                        Analog ve dijital takometreler ve çeşitli bağlantı uçları

Dijital takometre:

   Elektro-optik takometrelerdir. Işık kaynağı ve ışık sensörü arasında dönen mile bağlı delikli diskten geçen kesikli ışığın elektriksel sinyale dönüştürülmesi ve bu sinyalin de frekans-gerilim dönüştürücü kullanılarak doğru akıma çevrilmesiyle ölçüm gerçekleştirilir. Dijital takometler sayısal okuma imkanı sağlarlar ve yaygın olarak kullanılırlar.

Analog takometre: 

   Volt/devir oranı sabit olan, dönme sayısı ve ürettiği gerilim değişiminin orantılı olduğu doğru akım veya alternatif akım jeneratörleridir.

1)Alternatif akım tako jeneratörü:

   Sabit mıknatıs içeren tek fazlı alternatif akım jeneratörüdür. Makinenin miline bağlanan mıknatısın milin hareketiyle manyetik alanda değişim yaratması ile bu manyetik alan içinde kalan iletkende gerilim oluşur. Oluşan gerilimin değeri devirle doğru orantılı olarak değişir.                                                                                                  

Motorla aynı hızda dönen N-S kutuplarının oluşturduğu akı stator sargıları üzerinde manyetik alan oluşturarak gerilim yaratır. Bu hareket de birim zamandaki tur sayısına dönüştürülür.

Çalışma Prensibi:

Rotor hareket etmiyorsa manyetik alan değişimi olmuyor demektir ve sargılar üzerinde gerilim yoktur. Rotor hareket halindeyken, dişliler ve aralarındaki boşluklar manyetik geçirgenliği değiştireceğinden  bobinler değişken manyetik alan etkisinde kalır ve  gerilim oluşur. Rotorun hızıyla değişen bir şekilde sinüsodial gerilim oluşur. Bir devir tamamlandığında  diş sayısına bağlı olarak çevrim sayısı bulunur. Çevrim sayısı diş sayısına bölündüğünde saniyedeki devir sayısı hesaplanır.

2) Doğru akım tako jeneratörü: Mile bağlı olarak dönen rotor ve rotoru saran mıknatıslardan oluşur. Rotor dönüş hızıyla değişen gerilim oluşur. Oluşan AC gerilimi kollektör ve fırça sistemiyle DC akıma çevrilir.

Kullanım alanları: Otomobillerde RPMs göstergesi olarak kullanılır. Motorun 1 dakikadaki devir sayısını gösterir. Uçaklarda her motor için bir takometre vardır. Uçak motorları pervanelerden daha yüksek RPM de çalışır. Ayrı motorlar için ayrı takometre kullanılması bir problemle karşılaşılması durumunda tespiti kolaylaştırmaktadır. 

 Kaynaklar:

http://electronics.ege.edu.tr/alci/download/Ozel%20Elmak/Servo/ss-4%20Tako%20Generat%F6rler.pdf

http://en.wikipedia.org/wiki/Tachometer

http://www.wisegeek.org/what-is-a-tachometer.htm