M.Atakan Tokgöz 030110413 Week 1

Termokupl
(Thermocouple)

Termokupl en basit tanımıyla iki nokta arasındaki sıcaklığı, oluşan voltaj farkından yararlarnarak hassas bir şekilde ölçmemize yarayan sensör tipidir. Çok geniş bir sıcaklık skalasında kullanılabilirler ve birçok çeşidi mevcuttur. Termokupl çeşidine göre -200 ile +2300 derece arasındaki değerleri yaklaşık  1°C hassasiyetinde ölçebilir bu nedenle yüksek hassasiyet değerleri istenilen noktalarda kullanılmaya uygun değillerdir.

Basit bir termokupl gösterim biçimi

 

Termokupllar iki farklı alaşımdaki metalin bir noktadan birbirlerine kaynaklanması ile oluşan basit ve değiştirilebilir sıcaklık ölçüm cihazlarıdır. İki metalin birbirne kaynaklandığı noktaya “Sıcak nokta” denir, açıkta kalan iki uca ise ”Referans nokta” veya  “Soğuk nokta “ adı verilir. Termokuplın çalışma prensibi termoelektrik etkiye dayanır, termoelektrik etki prensibi : “Herhangi bir iletken materyel termal gradyen etkisi ,mesafeye bağlı olarak cismin sıcaklığı değişiyorsa, altında kalırsa o materyel bir voltaj üretir.”  Termokupl bu prensibe dayanarak sıcak ve soğuk noktası arasındaki voltaj farkını ölçer, ölçümü yapan kişinin elinde kullandığı termokuplın tablosu bulunur ve bu tablodan termokupldan okuduğu voltaj değerinin kaç dereceye karşılık geldiğini okur.  

Termokupldan alınan voltaj değerinin karşılığı bu tabloda bulunarak sıcaklık ölçümü elde edilir

Termokuplın en önemli özelliklerinden birkaçı ise, termokupl seçilen noktadaki kesin sıcaklığı değil, referans noktası ile seçilen nokta arasındaki sıcaklık farkını ölçmeye yarar. Şekil 1 de gösterildiği gibi termokupl sıcaklık dağılımından bağımsız bir şekilde iki nokta arasındaki sıcaklık farkını ölçmeye yarar  .
                                                                              

                                                                             Şekil 1

Sağlıklı ölçüm yapabilmek için ölçüm yaparken termokuplın referans noktası bilinen bir değerde tutulur, bu sayede ölçümün daha hassas ve daha doğru olması sağlanabilir.

Termokupllar kullanılırken genelde korumasız kullanılmazlar. Bunun nedeni yapılan ölçümün çevresel etkenlerden çok kolay etkilenmesi ve sensör sistemin mekanik etkiler sonucu kırılma riskidir. Termokupllar çok küçük voltaj değerleri ile çalıştığından (µV), güç kaynaklarının oluşturduğu çevresel gürültü önlem alınmadığı takdirde ölçümün hassasiyetini etkiler. Yukarda belirtilen etkiler göz önüne alındığında termokupllar koruyucu kılıflarla kullanılırlar.

Birçok sensörde olduğu gibi termokupllarında çeşitleri vardır, yapıldıkları alaşımlar farklı olduğu için ölçebildikleri sıcaklık değerleri,hassasiyetleri ve kararlılıkları farklıdır. Bu farklılıklara ek olarak sensör seçimi yapılırken sensörün fiyatıda değerlendirilmelidir.

Bazı termokupl çeşitleri

REFERANSLAR

http://www.olcme-kontrol-kayit.com/termokupl-nedir-ne-ise-yarar.html/#more-128

http://www.ordel.com.tr/destek/termokupl-bilgileri

http://science.howstuffworks.com/thermocouple-info.htm

http://www.facstaff.bucknell.edu/mastascu/elessonshtml/Sensors/TempThermCpl.html

http://digital.ni.com/public.nsf/allkb/29FC44A9C662D80186256B02008387CF

M.Atakan Tokgöz
030110413